یکی از چالش‌برانگیزترین اقدامات در طول فرایند برنامه‌ریزی استراتژیک، شناسایی مزیت‌های رقابتی سازمان است. چرا اینطور است؟ انرژی زیادی می‌برد تا بتوانید ساختِ اصلی سازمان را به‌صورت بنیادین درک کنید، و گاهی به چندین سال حضور در بازار نیاز دارد.
مزیت رقابتی به این سؤال اصلی پاسخ می‌دهد که ”شما در انجام چه کاری بهترین هستید؟“ این سؤال بزرگی است. ممکن است وسوسه شوید تا یک پاسخ فوری به آن بدهید و ادامۀ کار خود را در فرایند برنامه‌ریزی از سر بگیرید. اما، تا زمانی که این سه گام را طی نکرده باشید، نمی‌توانید ادعا کنید که پاسخ شما، واقعاً همان مزیت رقابتی‌تان است:
1. نقاط قوت اصلی خود را بشناسید. در ساده‌ترین حالت، ابتدا باید یک تحلیل SWOT انجام دهید تا ببینید نقاط قوت و شایستگی‌های اصلی سازمان شما چه چیزهایی هستند.
2. ببینید چه کاری را بهتر از رقبایتان انجام می‌دهید. مزیت رقابتی به چیزی می‌گویند که آن را بهتر از رقبایتان انجام می‌دهید. تنها راه اینکه بفهمید در انجام چه کاری بهتر از رقبایتان هستید، این است که یک تحلیل رقابتی انجام دهید، همین و بس. به‌علاوه، انجام این کار به شما این امکان را می‌دهد که بفهمید رقبای کنونی‌تان چه چیزی را به مشتریان بالقوه‌ی شما ارائه می‌دهند و چه چیزی را ارائه نمی‌دهند.
3. آن را با بازخورد مشتریان و داده‌ها مقایسه کنید. رویکرد معمول این است که شرکت به‌صورت داخلی به شناسایی مزیت‌های رقابتی اقدام می‌کند. اما مزیت‌های رقابتی باید با بازخورد مشتری و داده‌ها در ارتباط مستقیم باشد. برای اینکه واقعاً بفهمید چرا مشتریانتان سازمان یا محصول شما را ارزشمند می‌دانند، روی بازخوردهای آنها تحقیق کنید. بدون این کار، مزیت رقابتی که شناسایی کرده‌اید، فقط در حد ”یک حدس“ خواهد بود.
اگر این سه گام را طی کردید و مزیت رقابتی‌تان معلوم شد، آن را یادداشت کنید. هر چند بار که لازم است این فرایند را تکرار کنید.
چند نمونه از مزیت‌های رقابتی عالی به شرح زیر است:
• هوندا (Honda) در توسعۀ موتورها و قطارهای برقی دقیق، بهترین است زیرا محصولات آن از نظر قابلیت اعتماد و تکنولوژی‌های پیشرفته، پیشرو هستند.
• بیکرام یوگا (Bikram Yoga) در ایجاد تجربه و تمرین یوگا از همه بهتر است، چراکه همه چیز آن برای اعطای نمایندگی آماده است.
• گوگل در بهینه کردن جستجوها برای هر نوع اطلاعات بهترین است زیرا به‌طور مستمر به نوآوری می‌پردازد و تکنولوژی را به فراتر از آنچه تصورش ممکن بود توسعه داده است.
به یاد داشته باشید، مزیت‌های رقابتی متحول می‌شوند.
کسب‌وکار و تقاضاهای مشتری دائماً در حال تغییرند و باعث می‌شوند نتایج به‌دست آمده برای مزیت‌های رقابتی نیز دائم متحول شوند و غالباً با سرعت باد تغییر کنند. بنابراین با گذشت زمان، ممکن است نیاز به تغییر یا تحول داشته باشند تا بتوانید در عین ارزش‌افزایی برای مشتریانتان، جلوتر از رقبایتان باقی بمانید.