توانگری مالی چیست؟

توانگری 2 یک برنامه قانون‌گذاری مالی جامع و هماهنگ برای 28 کشور اروپایی است که پس از طی مراحل اولیه و آزمایشی از تاریخ اول ژانویه 2016 لازم الاجرا شده و جایگزین 14 قانون مربوط به فعالیت‌های بیمه‌ای در محدوده اروپا شده است.

اهداف اصلی توانگری 2 شامل موارد زیر است:

الف- حمایت بهتر از مصرف کننده: یک سیستم هماهنگ و جامع موجب افزایش سطح اعتماد بیمه‌گذار به محصولات بیمه‌گر می‌شود.

ب- نظارت دقیق‌تر: در قانون جدید نهادهای ناظر بر فعالیت‌های بیمه‌ای در عوض کنترل میزان انطباق بیمه‌گر با دستورالعمل‌های ارائه شده، نظارت خود را بر وضعیت ریسک، کیفیت مدیریت ریسک و نحوه حاکمیت شرکت‌های بیمه متمرکز می‌کنند.

ج- یکپارچگی در بازار بیمه اروپا: در قانون جدید از طریق یکسان‌سازی روش‌های نظارتی در کشورهای عضو تبادلات بیمه‌ای در بازار اروپا با سهولت و منفعت بیشتری صورت می‌پذیرد.

د- افزایش رقابت‌پذیری صنعت بیمه اروپا در بازارهای جهانی: یکپارچگی بیشتر در فعالیت‌های بیمه‌ای شرکت‌های اروپایی میزان رقابت‌پذیری آنها را در مصاف با رقبای آمریکایی و آسیایی افزایش می‌دهد.

در کشور ما نیز مدتی است بیمه مرکزی آیین‌نامه شماره 69 شورایعالی بیمه را به‌منظور اجرایی کردن این معیار منتشر کرده است.

نسبت توانگری که توسط بیمه مرکزی اطلاع‌رسانی شده دارای اجزایی به شرح ذیل است:

سرمایه موجود: از تفاوت دارایی‌های قابل قبول و تعهدات و بدهی‌های مؤسسات بیمه به اضافه مازاد ارزش روز دارایی‌های ثابت حاصل می‌گردد. ضمن اینکه مازاد ارزش روز دارایی‌های ثابت بر اساس نظر کارشناس رسمی دادگستری تعیین و در محاسبات لحاظ می‌گردد. البته در جمع دارایی‌هایی قابل قبول دارایی‌های نامشهود از قبیل حق امتیاز، حق اختراع و سرقفلی و ... لحاظ نگردیده است.

سرمایه الزامی: حداقل سرمایه‌ای است که مؤسسه بیمه باید برای پوشش ریسک‌هایی که در معرض آن است در اختیار داشته باشد که بر اساس مدل سرمایه مبتنی بر ریسک تعیین شده است.

در آیین‌نامه 69 چهار ریسک شامل ریسک صدور بیمه نامه، ریسک بازار، ریسک اعتبار و ریسک نقدینگی منظور و برای تعیین هرکدام از ریسک ها از دو عامل ریسک‌نما و ضریب ریسک استفاده شده است. ضرایب ریسک از اطلاعات تاریخی مبتنی بر صورت‌های مالی چندساله شرکت‌های بیمه و یا حسب مورد بر اساس اطلاعات ریسک‌های موجود در بازار سرمایه و توسط متخصصین علم آمار بیمه (اکچوئری) ... تعیین و ریسک‌نما نیز از صورت‌های مالی هر سال متناسب با نوع ریسک انتخاب گردیده است. به‌طور مثال، ضریب ریسک بیمه‌گری از اطلاعات تاریخی حق‌بیمه و خسارت سنوات گذشته شرکت‌های بیمه محاسبه شده و ریسک‌نمای آن نیز حق‌بیمه، خسارت و ذخایر مندرج در صورت‌های مالی این شرکت‌ها است.

بنابراین هرگاه بخواهیم سرمایه الزامی را محاسبه کنیم، ریسک‌های تعریف‌شده را در نظر می‌گیریم به‌گونه‌ای که برای محاسبه ریسک صدور، که خود از دو عامل ریسک‌نمای حق‌بیمه عایدشده و خسارت واقع‌شده در هر رشته و عامل ضرایب ریسک مرتبط با هرکدام استفاده می‌شود، حق‌بیمه عایدشده را در ضریب ریسک اعمال می‌کنیم و همین کار را برای خسارت واقع‌شده نیز انجام می‌دهیم؛ ریسک هر کدام که بزرگتر باشد، آن را به‌عنوان سرمایه الزامی آن رشته در نظر می‌گیریم. این روال برای تمام رشته‌های بیمه‌ای در پرتفوی شرکت اجرا می شود. در نهایت مجذور جمع ریسک‌های کلیه رشته‌ها منتج به تعیین سرمایه الزامی مربوط به ریسک صدور می‌گردد.

جهت تعیین ریسک بازار، از دو عامل ریسک‌نمای سهام و املاک و مستغلات در ضریب ریسک مربوط استفاده می‌کنیم. همچنین شرکت‌های بیمه همانند سایر شرکت‌ها کار تجاری انجام می‌دهند و در مقابل مطالباتی دارند که وصول آنها با ریسک توام است و امکان دارد شرکت نتواند مطالبات خود را وصول نماید لذا عامل تعیین سرمایه الزامی در این زمینه ریسک اعتباراست. بنابراین ریسک اعتبار یا عدم وصول مطالبات با استفاده از ریسک‌نمای مطالبات تجاری داخلی و حق‌بیمه اتکایی واگذاری اختیاری به خارج از کشور و اعمال ضریب مربوط تعیین می‌شود. ریسک بعدی نقدینگی است، مؤسسه ممکن است به دلیل عدم کفایت دارایی‌های جاری با ریسک نقدینگی مواجه باشد و امکان دارد اینگونه دارایی‌ها جوابگوی بدهی‌های حال‌شده شرکت نباشد. بنابراین ریسک نقدینگی با استفاده از دو عامل ریسک‌نمای دارایی‌های جاری و بدهی جاری و با اعمال ضریب ریسک مربوط محاسبه می‌گردد.

طبق ماده 7 آیین‌نامه 69 نتایج حاصل از نسبت توانگری در سطوح ذیل قابل طبقه‌بندی است:

سطح ۱: مقدار نسبت توانگری مالی مؤسسه بیمه برابر با ۱۰۰ درصد و بیشتر می‌باشد.
سطح ۲: مقدار نسبت توانگری مالی مؤسسه بیمه برابر با یا بیش از ۷۰ درصد و کمتر از ۱۰۰ درصد می‌باشد.
سطح ۳: مقدار نسبت توانگری مالی مؤسسه بیمه برابر با یا بیش از ۵۰ درصد و کمتر از ۷۰ درصد می‌باشد.
سطح ۴: مقدار نسبت توانگری مالی مؤسسه بیمه برابر با یا بیش از ۱۰ درصد و کمتر از ۵۰ درصد می باشد.
سطح ۵: مقدار نسبت توانگری مالی مؤسسه بیمه کمتر از ۱۰ درصد می‌باشد.

بدیهی است هر یک از شرکت‌هایی که سطح توانگری مالی آنها پایین‌تر از سطح یک باشد بر اساس آیین‌نامه فوق می‌بایست نسبت به اتخاذ راهبردهایی با هدف ارتقای سطح توانگری خود اقدام نمایند.

منابع:

آیین نامه 69 شورایعالی بیمه
توانگری 2 چیست؟ هومن معتمد https://www.linkedin.com/pulse
مبانی نحوه محاسبه نسبت توانگری مالی شرکت‌های بیمه، گفتگو با آقای علی جعفری مدیر کل مالی بیمه مرکزی، روزنامه دنیای اقتصاد شماره 3993