رفتار شهروندی سازمانی

رفتار شهروندی سازمانی (Organizational Citizenship Behavior) که یک موضوع نسبتاً جدید در رفتار سازمانی است، در واقع بروز رفتار داوطلبانه و فرانقشی است که اگرچه از سوی سازمان طراحی نشده است، اما بروز آن باعث ارتقاء اثربخشی و کارایی می‌شود. از جمله رفتارهای شهروندی می‌توان به اطاعت سازمانی، وفاداری و مشارکت سازمانی اشاره کرد که مؤلفه‌های آن عبارتند از آداب اجتماعی، نوع دوستی، وجدان کاری، جوانمردی و نزاکت. تقویت رفتار شهروندی سازمانی و ارتقاء آن در سازمان را می‌توان از طریق گزینش و استخدام، آموزش و توسعه، ارزیابی عملکرد و جبران خدمت و نهایتاً نقش‌های غیر رسمی دنبال کرد. رفتار شهروندی سازمانی در آموزه‌های دینی و اسلامی نیز مطرح شده است و مصداق آن در ادبیات مدیریت اسلامی را می‌توان در موضوعاتی همچون احسان و بخشش، جوانمردی، مهرورزی، برادری، رفتارهای کمک‌کننده و یاری‌رسان مشاهده کرد.

علت طرح این موضوع در این شماره از نشریه، یادآوری این نکته به همه همکاران عزیز است که یکی ا ز علل و عوامل تداوم برتری سازمان‌های موفق، بروز و ظهور رفتارهای دواطلبانه و خارج از نقش و وظیفه سازمانی در راستای حفظ و حراست از "برند" سازمان و ایجاد تصویر مناسب نزد جامعه و مشتریان است. احساس افتخار به سازمان نزد کارکنان منجر به بروز پدیده‌ای می‌شود که از آن به عنوان "سندرم سرباز خوب" ( The Good Soldier Syndrome) یاد می‌شود. سربازان خوب سازمانی، کارکنانی هستند که برای اعتلای شرکت خود فارغ از نقش‌ها و وظایف سازمانی و خارج از حیطه های اداری، بر خود فرض می‌دانند که مروج و مبلغ و مدافع ارزش‌های سازمان و دستاوردها و قوانین و مقررات و دیسیپلین‌های آن باشند. با شنیدن موفقیت‌های سازمان، مشعوف می‌شوند و با دردهای سازمان همراهی کرده و همدردی می‌کنند. سربازان خوب سازمانی دغدغه‌های سازمان را دغدغه‌های خود می‌دانند و منافع سازمان را بر منافع فردی و بخشی ترجیح می‌دهند.

بیمه ایران نیز از دیرباز به برخورداری از سربازان خوب شهره بوده است. کارکنان و نمایندگانی که هدف آنها جز تعالی و موفقیت شرکت نیست. باید دانست تا زمانی که این غیرت و تعصب آگاهانه و هواداری عالمانه و داوطلبانه و بروز همان چیزی که از آن رفتار شهروندی سازمانی یاد کردیم، در شرکت ساری و جاری باشد، حیات سازمان با عزت و موفقیت قرین خواهد بود و همگان از منافع این پدیده و فرآیند بهره مند خواهند شد و خدای ناکرده، اگر کارکنان سازمانی دچار بخشی‌نگری، ترجیح منافع فردی بر منافع سازمانی، رخوت ، رکود و بی‌انگیزگی شوند و سفره خود از سفره سازمان جدا کنند، آن زمان است که نشانه‌های افول و زوال سازمان پدیدار شده و طبیعتاً کلیه ذینفعان در هر سطحی و در هر نقشی از آن متضرر خواهند شد.

بهروز اسدنژاد



شماره نشریه: 24

تاریخ انتشار: تیرماه 95

تعداد صفحات: 22

صاحب امتیاز: شرکت سهامی بیمه ایران

مدیر مسئول و سر دبیر: بهروز اسدنژاد